30 Haziran 2024
ERMENİSTAN-FRANSA-HİNDİSTAN VE ERMENİSTAN İLE NORMALLEŞME
Diplomasi dilini “kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla” atasözümüze benzetmekle yanlış yapmış olur muyuz? Diplomasi dilinin biçimselliği, kalıpları, siyaset dilinin de bir parçası olması, onu çizgisinden mi çıkarır?
“Farklı toplumlar arasında ilişki kurmaya yarayan diplomasi, Devletlerin dış politika araçlarından biri olarak tanımlanır. Eski ve yeni olmak üzere, ad hoc, sürekli, gizli, kapalı, açık vb. pek çok türü vardır. Günümüzde diplomasi diplomatlar aracılığıyla yürütülür. Diplomasi dili biçimsel bir dildir, belli kalıpları vardır. Siyaset dilinin bir parçasıdır. Diplomasi dili uzmanlık dili; teknik terim ve ifadeler; müzakere dili olmak üzere üçe ayrılır. Yazılı ve sözlü pek çok metin türü bulunur. Diplomasi ikna etme sanatı olduğu için dilin çağrı işlevine başvurur.” (1)
Bildiğiniz gibi, Ermeni Diasporasının ısrarla söylediği sözde “Ermeni soykırımı” yalanı ve sürdürdüğü iddiaları bazı devletler tarafından tanınmıştır. Bu yetmezmiş gibi, Ermenistan emperyal güçler tarafından da kuşatma altına alınınmış/alınmaktadır. Başta ABD olmak üzere, İngiltere, Fransa ön planda yer almaktadırlar. Fransa’nın son dönemde yaptıkları ve yapmaya çalıştıkları da dünyaca bilinmektedir. Rusya’ya rağmen, kendi yaptıkları yetmezmişçesine Hindistan ile de paralel bir çalışma içerisindedir. Bununla stratejik ortaklığını da en üst düzeye çıkarmayı amaçlamaktadır. Aşağıda kaynaklarını da verdiğim FRANSA-ERMENİSTAN-HİNDİSTAN ilişkilerini okuyacak (tabii okursanız), diplomasi dilimizi nasıl unuttuğumuza siz karar vereceksiniz!
Ayrıca, Ermenistan ile NORMALLEŞME inadımız hangi gerekçelere dayanmaktadır? Türk toplumu, Ermenileri düşman edelim demiyor. Ermenileri yok sayalım demiyor. NORMALLEŞME sürecinin Ermenistan’ın ve Ermeni Diasporasının SÖZDE ERMENİ SOYKIRIMI” YALANINDAN, İFTİRASINDAN tarihi gerçekleri göz önüne alarak ARTIK vazgeçmesini istiyor. Hiç kimse TÜRK’ÜN GURURUYLA oynanmasın istiyor. TÜRK MİLLETİ bu KAHPECE üretilmiş YALANA son verilmesini istiyor.
28 Aralık 2023
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov; “Ne yazık ki, Batılıların ikna edilmesine yenik düşen resmi Erivan, dış politika çizgisini yeniden biçimlendirmeye çalışıyor” dedi. "Moskova ile zamanla test edilmiş ittifakı Batı'dan gelen somut yardım karşılığında bile değil, yalnızca belirsiz vaatlerle değiştiriyor."
"Umarım Erivan, ittifakla etkileşimin derinleşmesinin ulusal savunma ve güvenlik alanında egemenlik kaybına yol açacağının farkındadır" diye uyardı.(2)
30 Aralık 2023
Son üç yılda, Hindistan ile Ermenistan arasındaki işbirliğinin düzeyi, giderek büyüyen bir savunma ve güvenlik ortaklığının kuruluşuyla desteklenerek hızla arttı. Hindistan'ın savunma harcamalarını giderek artırması ve ekonomisinin iyileştirilmesi, Hindistan'ın en önemli yeni dış politika ortağı haline gelmesine neden oldu.
Şu ana kadar Ermenistan-Hindistan ilişkilerindeki büyümenin büyük kısmı Hindistan'ın inisiyatifiyle gerçekleşti. Tüm büyük süper güçlerle dostane gelişmeleri sürdürmeyi başaran, yükselen bir jeopolitik güç olarak Hindistan'ın, Rusya-Batı çatışması ve Kuzey-Güney egemenliğinde nasıl yol alınacağı konusunda paylaşacak çok sayıda ders var. ABD ile Rusya arasında köprüleri yakmadan dengeyi korumayı başardı. Komşu rakibi Çin ile birleştirme kombinasyonları açık ve verimli bir şekilde tamamlandı. Ayrıca kuzey sınırlarında tekrarlanan alevlenmeler sonucu sınır yönetimi ve sınır verimliliklerinin önemli bir bilgi listesi oluşturulmuştur. Bütün bu Ermenistan'ın kendi dış politikasını çeşitlendirmeye girişi nedeniyle öğrenmesi ve anlaması önemlidir.
Daha da önemlisi Hindistan, bölgede uyumlu oluşturma çıkarları göz önünde bulundurarak, Güney Kafkasya'da Erivan'la ortaklık yapma arzusunu açık bir şekilde ifade etti. Ermenistan, Hindistan ile Ermenistan-Hindistan-İran ve Ermenistan-Hindistan-Fransa-Yunanistan gibi ikili ve çok taraflı formatlarda ilişkiler kurarak, aksi takdirde Türk hegemonyasıyla karşı karşıya kalan bir bölgede yeniden oluşturularak bir araya gelerek birleşiyor. Aynı zamanda bu ortaklık ne Batı'yı ne de Rusya'yı kızdırmıyor. Hindistan, Ermenistan gibi daha küçük ülkeler için güvenilir bir küresel savunucu konumunda bu kişisel rol üstleniyor. Hindistan, Ermenistan adına BM Güvenlik Konseyi'nde Azerbaycan'ın Ermenistan topraklarına yönelik Eylül 2022 saldırılarını kınamak için operasyonları ve ekonomik olarak genişletilebilir.
Geçtiğimiz yıl, APRI Ermenistan, güvenlik, altyapı, ticaret, teknoloji, ticari işbirlikleri ve turizmi keşfedilecek kilit alanları olarak belirleyerek, Ermenistan ile Hindistan arasında radyasyon için mevcut dağılımların araştırılmasının kırılmasının kırılması dâhil etti.
Ermenistan-Hindistan savunma işbirliği ve yeni silah anlaşmalarındaki fırsatlar umut verici olsa da, Ermenistan'ın Hindistan ile bütünsel savunma işbirliğinden başlayarak daha derleme ve kapsamlı bir ortaklık kurması gerekiyor. Rus ve Sovyet sınıfı silahları Batı teçhizatıyla entegre etme deneyimine sahip az sayıda ülke olan Hindistan, Ermenistan'ın savunmasını modernleştirmek için mevcut stoklarını kullanırken gerekli teçhizatı ve eğitimi sağlayabilir. Ayrıca, Hindistan ile savunma işbirliği, barışı koruma, ortak tatbikatlar, Hint ordusu askeri eğitimi ve Hintli askeri desteklerin lojistik ve teknik reformlar konusunda tavsiyelerini de içermelidir. Ermenistan'ın hem geleneksel hem de yeni güvenlik ortaklarıyla dost bir ülke olarak, ortaklarından hiçbirini kışkırtmadan Ermenistan'ın savunmayı sürdürme konusunda yenilenme konusunda en büyük potansiyele sahip ülke.
Ermenistan, Basra Körfezi ile Gürcistan'ı ve Ermenistan'ın Karadeniz'e bağlayan Kuzey-Güney otoyolu gibi kara yollarından Gümrü'de öngörülen kuru limanına kadar bu projeyi inşa etmek için Hindistan'ın ve yatırımından çıkacaktır.
Hintli ve Ermeni işlemleri arasında hâlihazırda ortak projeler yürütülüyor. Hintli faaliyetler ve teknoloji şirketleri APRI Ermenistan'a, Ermenistan'daki ve Ermeni Diasporasında ki işletmelerin ortak girişimlerinde bulunmalarını istediklerini ifade ettiler. Bu rota, üçüncü ülkeler yerine Ermenistan ve Hindistan merkezli ortak girişimler aracılığıyla aktif olarak takip edilmelidir.
Bütün zekâ küpü düşüncemizi güçlendiriyor: Ermenistan'ın şu anki durumu ve önemli dış politik ilişkisi Hindistan'dır. Bu kompleks geliştirme, ilkokulun toplumsal yapısı, akademi, sivil toplum ve hatta öğrenci gruplarının odaklanmış girişimleri ile tüm toplumsal yaşamı kapsayan bir proje olmalıdır. Ermenistan'ın “Asya Anadolu” şubesi, bölgede gelişmekte olan ülkeler arasında yer almakta ve gelişme fırsatı sunmaktadır. Gelecek yıl, APRI Ermenistan ekibi savunma, ticaret, altyapı ve turizm alanlarındaki fırsatları belirleyerek Ermenistan-Hindistan ilişkilerine yönelik derleme ve genel bir bütünlüğün nasıl olmasıyla detaylandırılmaya ve özetlemeye devam edecek. Üç Kardeşler ittifakını kontrol altında tutmak ve Batı ya da Rusya'yı düşmana çeviren bir Orta Yol'u ilerletmek yönünde çıkarlarıyla, Ermenistan-Hindistan'ın bölünmesinin meyvelerini vermesi gerekiyor. Hindistan'da, Ermenistan'ın yerleşik merkezini ve ortak, müreffeh geleceğimizi tahayyül etmek için özel bir çaba göstermeyi hak eden yöntemler.(3)
29 Ocak 2024
Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ve İran'ın Dini Lideri'nin Dış Politika Danışmanı ve İran Dış İlişkiler Stratejik Konseyi Başkanı Kamal Kharrazi, Ermenistan-İran çok sektörlü işbirliğinin gündemindeki çeşitli konuları görüştü. Taraflar, iki ülke arasındaki yüksek düzeydeki siyasi diyalogu ve ikili ilişkilerin gelişmesindeki aktif dinamikleri memnuniyetle karşıladılar. Bu amaçla iki ülke arasında enerji, altyapı, ekonomi ve diğer alanlarda yakın işbirliğinin ve ortak projelerin hayata geçirilmesinin, iki halk arasındaki dostluğun güçlendirilmesi ve bölgede istikrarın sağlanması açısından önemi vurgulandı.
Fırsatı değerlendiren Bakan Mirzoyan, yılın başında Kerman'da meydana gelen terör saldırısı nedeniyle bir kez daha taziyelerini iletti. Güney Kafkasya'da güvenlik ve istikrarla ilgili konulara değinildi. Bakan Mirzoyan, bölgede kalıcı barışın sağlanmasının garantisi de dâhil olmak üzere, Ermenistan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne, sınırların dokunulmazlığına ve egemenliğine koşulsuz saygı duyulmasının gerekliliğini vurgulayarak, Ermenistan'ın yaklaşımlarını kapsamlı bir şekilde sundu.
Ararat Mirzoyan, bölgesel altyapının engellerinin kaldırılması kapsamında, İran'ın Ermenistan Hükümeti tarafından geliştirilen “Barışın Kavşağı” programındaki konumunu ve bunun temel ilkelerini son derece takdir etti.(4)
02.02.2024
Fransa’nın Azerbaycan’daki geniş casus ağının deşifre edilmesinin ardından Paris ile Bakü arasındaki ilişkiler bir kadar da gerginleşti. Bakü’deki Fransız diplomatların ülkeden sınır dışı edilmesinin ardından Paris de benzer adımlar attı. Fransa bugün Güney Kafkasya bölgesinde rakibi olarak gördüğü Azerbaycan’a tüm platformlarda saldırı başlattı.
Konuyla ilgili ARB24 Televizyonu’nun “İş Sabahı” programına konuk olan insan hakları savunucusu Dr. Ahmet Şairoğlu, Paris ile Bakü arasındaki ilişkilerin gergin olmaya devam edeceğini, Azerbaycan’ın bağımsız dış politikasının başta Fransa olmak üzere birçok Avrupa ülkesini endişelendirdiğini söyledi.(5)
03 Şubat 2024
Ermeni askeri akademisinde Fransızca sınıfı açıldı. Fransa Saint-Cyr Askeri Akademisi liderleri Cuma günü Ermenistan Savunma Bakanlığı'na bağlı Vazgen Sarkisyan'ın adını taşıyan Harp Okulu'nu ziyaret etti. Bakanlık, toplantıya Ulusal Meclis Savunma ve Güvenlik Daimi Komitesi Başkan Yardımcısı Armen Khachatryan'ın da katıldığını bildirdi.
"Misafirler akademi binasını gezerek tesisleri, mevcut imkânları ve müfredatı tanıma fırsatı buldular. Kendilerine akademinin yapısı, faaliyetleri ve eğitim programları hakkında detaylı sunumlar yapıldı. Konuyla ilgili görüşmeler yapıldı. İki akademi arasındaki etkileşim ve iş birliğine önem veriyoruz" dedi. "Ayrıca aynı gün, Ermenistan Savunma Bakan Yardımcısı Arman Sarkisyan ve Fransa'nın Ermenistan Büyükelçisi Olivier Decotigny'nin huzurunda akademide modern donanımlı bir Fransızca sınıfının açılışı yapıldı. Sembolik kırmızı kurdele kesme eylemi, bir grup tarafından ortaklaşa gerçekleştirildi. Bakanlık, "Ermenistan'da okuyan bir Fransız öğrenci ve bir Ermeni öğrencinin Fransa'da eğitim almaya başlaması, iki akademi arasındaki işbirliğine örnek teşkil ediyor" dedi. (6)
05 Şubat 2024
Savunma Bakanı Suren Papikyan'a göre Ermenistan, Rus silahlarına ve diğer askeri teçhizata olan yoğun bağımlılığından uzaklaşıyor. Ülke, Fransa ve Hindistan'ı birincil ortak olarak adlandırarak savunma bağlarını çeşitlendirme çabalarında önemli ilerleme ve başarı kaydetti. Hafta sonu Ermeni Kamu Televizyonu'na verdiği röportajda Papikyan, Moskova'nın Güney Kafkasya'daki müttefikini Eylül 2022'de Azerbaycan'ın askeri saldırılarına karşı savunmada başarısız olmasının ardından Ermenistan hükümetinin ülkenin silah tedarikçilerini çeşitlendirmeye karar verdiğini söyledi.
Bu yönde ciddi ilerleme kaydettik dedi. “Bu süreç kelimenin olumlu anlamıyla geri döndürülemez. Mevcut süreçler ve sözleşmeler gelecekte ordumuzun silahlarının kalitesini önemli ölçüde değiştirecek” dedi. Papikian, Hindistan ve Fransa'yı öne çıkararak, "Bu süreçte yeni ortaklar da edindik" dedi.
Bakan, silah edinmenin aynı zamanda özellikle dil bilgisi ve adaptasyon olmak üzere belirli bir eğitimi gerektirdiğini belirtti. Bakan, "Ordumuz zor ama önemli bir aşamadan geçiyor" dedi.
Papikyan, silahlı kuvvetlerde NATO standartlarına uygun askeri üniformalar getirilmesini planladığını da kaydetti. Böyle bir askeri üniformanın geliştirilmesi için 2022 yılında bir yarışma duyurulduğunu da sözlerine ekledi. Bakan, şu aşamada saha üniformalarından bahsettiğimizi vurguladı. Eylül 2022'den bu yana Ermenistan'ın Hindistan ile en az 400 milyon dolar değerinde bir dizi savunma sözleşmesi imzaladığı bildiriliyor. Ermeni ordusuna Hint topçu sistemleri, tanksavar roketleri ve anti-drone teçhizatı verilecek.
Ekim 2023'te Ermenistan da Fransa ile iki silah anlaşması imzaladı. İçlerinden biri, Fransız savunma grubu Thales'ten üç gelişmiş radar sistemi satın alma hakkını veriyor. Papikian ve Fransız mevkîdaşı Sebastien Lecornu da Paris'te Fransız kısa menzilli karadan havaya füzelerin gelecekte teslim edilmesine ilişkin bir "niyet mektubu" imzaladı.
Ermeni yetkililere göre Erivan daha önce Moskova ile 400 milyon dolar değerinde Rus silahlarının teslimi için sözleşmeler imzalamıştı. İkincisi geçen yıl defalarca Ermeni tarafının bu silahlardan hiçbirini almadığından şikâyet etti. İki üst düzey Ermeni milletvekili geçen ay Rusya'nın bu askeri teçhizatın ilk partisini sevk ettiğini söyledi. Papikyan, silahlı kuvvetlerde NATO standartlarına uygun askeri üniformalar getirilmesini planladığını da kaydetti. Böyle bir askeri üniformanın geliştirilmesi için 2022 yılında bir yarışma duyurulduğunu da sözlerine ekledi. Bakan, şu aşamada saha üniformalarından bahsettiğimizi vurguladı. (7)
23 Şubat 2024
Ermenistan Savunma Bakanı Suren Papikyan Cuma günü yaptığı açıklamada, Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanı Sébastien Lecornu'nun Ermenistan'a yaptığı ziyaretin, iki ülke arasındaki sistematik ve geniş kapsamlı askeri işbirliğinin kanıtı olduğunu söyledi. Lecornu, Perşembe günü geç saatlerde Papikyan'ın daveti üzerine Ermenistan'a geldi.
“İkili işbirliği, silahlı kuvvetlerin faaliyetlerinin neredeyse tüm sektörlerini kapsıyor. Fransa'nın savunma reformlarına, askeri eğitime, hızla gelişen askeri tatbikat alanına ve elbette savunma önlemlerinin modernizasyonuna ve askeri ve teknik işbirliğinin geliştirilmesine yönelik kapsamlı istişari desteğinin altını çizmek isterim." Erivan'daki Fransız yetkili, İkili işbirliğinin bir düzineden fazla yönde geliştiğini vurguladı.Savunma bakanı, "İmzalanan belgeler işbirliği gündeminin geliştirilmesi için yeni bir temel oluşturacak" diye ekledi. (8)
24 Şubat 2024
Fransa, komşusu Azerbaycan'la artan gerginlikler ve tarihi müttefiki Rusya ile gergin ilişkiler ortamında Ermenistan'ın arkasında olduğunu bilmesini istiyor.
Cuma günü, Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanı Sébastien Lecornu ve Ermeni mevkidaşı Suren Papikyan, iki ülke arasında derinleşen savunma bağlarının altını çizmek üzere Ermenistan'ın başkentinde bir araya geldi.
Lecornu'nun uçağı, aynı zamanda Fransız PGM şirketi ile saldırı tüfeği satın almak üzere bir sözleşme imzalayan Ermenistan için gece görüş gözlüğü taşıyordu; Avrupalı yüklenici MBDA' dan kısa menzilli Mistral füzelerinin satın alınmasına ilişkin tartışmalar sürüyor.
"Bir buçuk yıldır devam eden bu işbirliği Ermenistan için büyük önem taşıyor. ... İlerleme kaydettik, bu da önümüzdeki yıllarda uzun vadeli planlamalar yapabileceğimiz anlamına geliyor." Papikyan toplantının ardından gazetecilere açıklamalarda bulundu.
Lecornu, "Ermenistan'ın halkını korumasına yardımcı olmak bizim için mutlak bir öncelik... Çünkü burada olduğumuza göre Ermenistan'ın bize ihtiyacı var." diye ekledi. Fransa ile bu yakın ilişki, Cuma günü Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın, Ermenistan'ın Moskova'nın hâkim olduğu Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) askeri ittifakına üyeliğini fiilen askıya aldığını söylemesiyle geldi.
POLITICO, "Azerbaycan'ın Eylül ayında Ermenilerin yaşadığı Dağlık Karabağ bölgesini geri almak için bir saldırı başlatmasının ardından Ermenistan, Moskova tarafından ihanete uğradığını hissediyor. Rusya'nın orada konuşlanmış bir barış gücü birliği vardı, kenarda durdu ve müdahale etmedi." diyor.
Raporda, "Ermenistan, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını desteklemediğini de açıkça ifade etti. Ancak Kremlin'in pençesinden kurtulmak karmaşık; Paşinyan, Ermenistan'daki bir Rus askeri üssünü kapatma niyetinde olmadığını söyledi.” (9)
24 Şubat 2024
Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu Cuma günü Erivan'a yaptığı ilk ziyarette, Fransa'nın Ermenistan'a topraklarını savunmasına yardımcı olmak için daha fazla silah ve diğer askeri yardım sağlayacağını söyledi. Başbakan Nikol Paşinyan'a "Ermenistan üzerindeki tehditler bizi daha hızlı ilerlemeye zorluyor" dedi. Hızlı tepki verip gerekli adımları atmak bizim için çok önemli” dedi.
Ermeni mevkidaşı Suren Papikyan ile günün erken saatlerinde yaptığı görüşmenin ardından konuşan Lecornu, Ermenistan'ın geçen yıl hizmete aldığı Fransız gece görüş cihazlarının ilk partisini önceki gece teslim aldığını doğruladı. Ermeni ordusunun da yakında Fransız üreticilerden hava savunma radar sistemleri ve daha fazla zırhlı personel taşıyıcı alacağını söyledi.
Fransız savunma grubu Thales, Papikyan'ın geçen Ekim ayında Paris'e yaptığı ziyaret sırasında Ermenistan Savunma Bakanlığı ile üç adet GM200 radarının tedarikine ilişkin bir sözleşme imzaladı. Papikyan ve Lecornu o dönemde, Ermenistan'ın başka bir Fransız şirketi tarafından üretilen kısa menzilli karadan havaya füzeleri gelecekte satın almasına ilişkin bir “niyet mektubu” imzalamıştı.
Lecornu, Mistral hava savunma sistemlerinin temininin an meselesi olduğunu belirtti. Ayrıca Fransa'nın Ermenistan'a daha fazla uzun menzilli sistem satmaya da hazır olduğunu ifade etti. Ayrıca, hava savunma konusunda uzmanlaşmış bir Fransız askeri danışmanının, "potansiyel saldırganların olası saldırılarını" etkisiz hale getirmesine yardımcı olmak üzere Ermenistan'da görevlendirileceğini duyurdu.
Lecornu, Papikyan'la düzenlediği ortak basın toplantısında, Azerbaycan'ın Fransız-Ermeni askeri işbirliğine yönelik sert eleştirisine açıkça değinerek, "Kimse Ermeni ordusunu savunma kapasitesini arttırdığı için suçlayamaz" dedi. Ermenistan bakanı ise Erivan'ın bu ve diğer silahları yalnızca savunma amacıyla aldığını vurguladı. Açıkça Azerbaycan'a atıfta bulunarak, Ermenistan'ın toprak bütünlüğüne yönelik “görünür bir tehdit” den bahsetti.
Her iki bakan da görüşmelerinin ardından imzaladıkları bazı belgelere ışık tutmadı. AFP haber ajansı, Ermeni tarafının cuma günü keskin nişancı tüfekleri üreten Fransız PGM firmasıyla da tedarik sözleşmesi imzaladığını bildirdi. Anlaşmanın ayrıntılarının kamuoyuna açıklanmadığı belirtildi. Savunma işbirliği, Fransa'da etkili bir Ermeni topluluğunun varlığıyla güçlenen Fransız-Ermeni ilişkilerinin daha geniş çapta derinleşmesinin bir parçası. Bu gelişme, Ermenistan'ın uzun süredir müttefiki olan Rusya ile tırmanan geriliminin ortasında geldi. Komşu İran da Ermeni dış politikasındaki Batı yanlısı eğilimden rahatsızlık duyduğunun sinyalini verdi.
Papikian bu bağlamda, "İranlı ortaklarımız diğer ortaklarla olan işbirliğimize saygı duyuyor ve bence Rus ve diğer ortaklarımız da aynısını yapmalı çünkü Ermenistan'ın, Ermenistan'ın yararına işbirliği söz konusu olduğunda hiçbir tabusu yok." dedi. Lecornu, Erivan ile Moskova arasındaki gerginlikler hakkında yorum yapması istendiğinde, Ermenistan'ın "gerçek anlamda güvenlik sağlayıcı ortaklara yöneldiğini" söyledi. (10)
02 Mart 2024
Hindistan ve Ermenistan'ın ortak noktası nedir? Her şeyden önce bunlar binlerce yıllık kayıtlı tarihe sahip medeniyet devletleridir. İkinci Hıristiyanlık bu ülkelere çok erken ulaştı; Batı Avrupa'ya ulaşmadan birkaç yıl önce, Aziz Thomas Hindistan'da ve Aziz Bartholomew ve Thaddeus da Ermenistan'da İncil'i vaaz ediyordu.
Üçüncüsü, yüzyıllar süren göçler, bu ülkelerden gelen büyük diaspora topluluklarının, başta ABD olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde gelişmesine olanak tanımış, Amerikan rüyasının peşinde koşarak, Hintli Amerikalılar ve Ermeni Amerikalılar, ABD ekonomisine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Dördüncüsü, Antranik Ozanian ve Chatrapati Shivaji Maharaja gibi zalim Türklere karşı savaşan cesur özgürlük savaşçılarının tarihi.
Çağdaş dünyada özellikle Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan arasında artan jeostratejik mutluluktan kaynaklanan beşinci benzer Jeopolitik zorluklar. 2024 yılında bu iki ülke arasında ortaya çıkan jeostratejik sinerji sürecini katalize eden başka birçok ortak nokta daha var.
Her iki ülke arasında büyüyen sinerji, Hindistan'ın Delhi'de düzenlenen jeopolitik ve jeoekonomi üzerine önde gelen konferansı Raisina Dialogue 2024'te gözlemlendi. Bu etkinliğin bir parçası olarak ilk Hindistan-Ermenistan diyaloğu, Ermenistan Hükümeti'nin temsilcisi olarak Ermenistan Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Sayın Narek Mkrtchyan tarafından gerçekleştirildi.
Ermenistan Uygulamalı Politika Araştırma Enstitüsü Araştırma Görevlisi Madam Nvard Challikyan, toplantıda konuşma yaparak Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığını kartografik olarak anlattı, hatta Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'yi Orta Asya Türk devletlerine bağlama misyonundan bahsetti. Ermenistan'ın Hindistan'dan büyük miktarda silah satın aldığını belirterek, Keşmir konusunda Azerbaycan ve Türkiye'nin Pakistan'a açık desteğinden bahsetti.
Azerbaycan'ın gerçekleştirdiği etnik temizlik sonucu 100 binden fazla Ermeni’nin Dağlık Karabağ'dan göç etmesi, Hintlilere Keşmir Pandit göçü ve soykırımını hatırlattı. 'Karabağ Azerbaycan dır (Karabağ Azerbaycan'ındır)' ve 'reliv, seliv ya geliv (dönüştür, git ya da öl) sloganlarının ortak noktası soykırım niyetinde olan kişiler tarafından ortaya atılmasıdır. İngiltere'de Muhafazakâr Woking Milletvekili Jonathan Lord, Holokost'u asla unutmamamız gerektiği gibi, bu Soykırımı da (Keşmir Pandit Soykırımı) unutmamamız gerektiğini söyledi. Karabağ'daki Ermenilerin, Keşmir vadisindeki Hinduların durumu da benzer.
Sayın Bakan Bay Mkrtchyan konuşmasında, Pandit Deendayal Upadhyaya'nın açıkladığı gibi, aynı zamanda iktidardaki Bhartiya Janta Partisi'nin de yol gösterici ideolojisi olan çağdaş Hindistan hükümetinin “Bütünsel Hümanizmi”ne değindi. Sayın Bakan, bu yazarla yaptığı röportajda, Dağlık Karabağ'da Ermenilere yönelik etnik temizlik konusunda “Ermenistan barış istiyor ancak Azerbaycan'dan zaman zaman Ermenistan'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne karşı gelen açıklamalar bu kalıcı barışa engel teşkil ediyor” dedi. Azeri ordusu tarafından yapılan toplantıda, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın “Barış Kavşağı” girişiminin önemi vurgulandı ve Hindistan'ın Ermenistan'da anaokulları, Kuzey-Güney yolları ve tüneller gibi altyapı geliştirme çalışmalarına yatırım yapması memnuniyetle karşılandı.
Hindistan Ermenistan'a yüksek kaliteli silahlar satıyor ve stratejik uzmanlar da bunun farkında, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev bu gelişmeyi eleştirdi ve bunu "düşmanca" olarak nitelendirdi ancak dış politikası Hindistan'a zarar verirken Hintliler için bunun bir önemi yok. Ulusal çıkarları bariz yollarla Azerbaycan'da Hindistan karşıtlığı zaten yaygın ve iktidardaki hükümet, siyasi gücünü güçlendirmek için Azerilerin Ermenistan'a karşı ortak öfkesini kullanıyor.
Azerbaycan'ın çeşitli yerlerinde 'İki devlet tek millet' anlamına gelen 'Türkiye ve Azerbaycan'a atıfla 'iki devlet, tek millet' ve 'Karabağ Azerbaycan'ındır' anlamına gelen 'Karabağ Azerbaycandır' sloganlarına rastlamakla birlikte, ziyaretçilerin ziyaret edebileceği sloganlar da bulunuyor. İkinci Dağlık Karabağ savaşında ölen Azeri askerlerin fotoğraflarının yer aldığı Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan bayraklarını farklı yerlerde görüyorsunuz.
Hindistan hükümeti jeopolitik bir devekuşu olmak niyetinde değil ve Azerbaycan ve Pakistan bağlantı noktasından ortaya çıkan, Güney Kafkasya'da binlerce Hintli öğrencinin özellikle tıbbi çalışmalar için gittiği, birkaç Hintli işçinin çalıştığı dost bir ülke olan Ermenistan'ı istikrarsızlaştırmaya yönelik bariz stratejik tehditleri görmezden gelmiyor. Gıda ve yiyecek dağıtım işinde bu, Hindistan'ın Gürcistan ve Rusya üzerinden Avrupa'ya açılan kapısı olabilir. (11)
10 Mart 2024
Son satın alma hamlesinde Ermenistan'ın Hindistan'dan Gelişmiş Çekili Topçu Silah Sistemi (ATAGS) siparişi verdiği bildirildi. “eurasiantimes.com'un” haberine göre bu silahlar, kategorilerinin en iyisi olarak değerlendiriliyor ve yüksek irtifalarda kullanılabiliyor. Bu satın alma raporu, Hindistan Ordusu'nun bu silahlara ilişkin sözleşmeyi henüz tamamlamadığı bir dönemde geldi. EurAsian Times, resmi onay için ilgili makamlarla temasa geçti. Raporları ne kabul ne de inkâr eden, isminin gizli kalmasını isteyen yetkili, önümüzdeki hafta resmi bir yanıtın beklenebileceğini söyledi.
Ermenistan daha önce Kalyani Forge India'ya MARG 155 tekerlekli kundağı motorlu obüs sipariş etmişti. 2023 yılında Ermenistan bu ATAGS'tan altı adet sipariş verdi. Şimdi ise 155 milyon doların altında 84 adet daha ATAGS almak istiyor. Bu ATAGS, yüksek mobilite ve hızlı dağıtım için tasarlanmıştır. Gelişmiş haberleşme sistemlerine ve otomatik komuta kontrol sistemlerine sahiptirler. ATAGS, eski Sovyet yapımı D-30 çekili 122 mm obüslerin ve 2A65 Msta-B 152 mm çekili obüslerin yerini alacak. Yüksek irtifada çalışabilirliği onu Ermeni kuvvetleri için ideal kılıyor. Ermenistan, Hindistan'a daha fazla ihracat fırsatı açacak olan ATAGS' nin ilk ihracat müşterisi olacak.
Hint Ordusu bu silahları Pokhran, Balasore ve Sikkim'de -15 santigrat derece ile 50 santigrat derece arasında değişen sıcaklıklarda sahada test etti. 155/52 mm kalibreli çekili silah her türlü hava ve araziye uygun bir sistemdir. Bu obüsler 50 kilometreye kadar hedefleri vurabilir ve bu da onları sınıfının en iyi silahları yapar. 60 saniyede 5 mermilik bir seri atış yapabilir ve 60 dakikada 60 mermiye kadar sürekli bir hızda ateşleyebilirler.
Ermeni istihbaratı, Türk ve Pakistan silahlarıyla donanmış Azerbaycan'ın "geniş çaplı bir savaş" planladığını belirtiyor. Ermenilerin tepkisi, yeni edinilen Hint ve Fransız silah sistemleri tarafından senaryolaştırılacak. Ermenistan geçen yıl savunma yatırımlarını neredeyse iki katına çıkardı. 2022'de harcama yaklaşık 700 milyon ABD Doları ile 800 milyon ABD Doları arasında gerçekleşti; şimdi 2024'te 1,4 milyar ABD Doları veya 1,5 milyar ABD Doları olacak. Yalnızca Hindistan'la yapılan savunma sözleşmeleri bir milyar doları buluyor. (12)
30 Mart 2024
Hindistan Ulusal Arşivleri Direktörü Sanjay Garg, Cuma günü Erivan'da Mashtots Matenadaran'ı ziyaret etti. Matenadaran'ın müdür yardımcısı Vahe Torosyan'ın eşlik ettiği Sanjay Garg, Dijitalleştirme ve Arşiv Departmanlarını ziyaret ederek Matenadaran'ın yönetimiyle gelecekteki işbirliği olanaklarını tartıştı. Tartışma esas olarak el yazmaları ve arşiv belgelerinin araştırılması, restorasyonu ve dijitalleştirilmesi etrafında dönüyordu. (13)
02 Nisan 2024
Karabağ Savaşı'nın ardından 'Ermenistan'ın yeni hamisi' olarak boy gösteren Fransa bölgeyi yeniden ateşe sürükleyebilecek adımlar atıyor. Fransa'nın Zengezur Koridoru'ndan da büyük rahatsızlık duyduğunu dile getiren uzmanlara göre, Afrika’daki sömürgelerinden kovulan Paris, bunun sorumlusu olarak gördüğü Türkiye’yi sıkıştırmak istiyor. Son dönemlerde Fransa’nın adını en çok duyduğumuz yerlerden biri de Ermenistan… Paris buradaki adımlarını kimi zaman herkesin gözü önünde kimi zaman da istihbarat örgütleri aracılığıyla el altından atıyor. Bu noktada aynı günlerde yayınlanan iki ayrı haber aslında bölgeye ilişkin önemli ipuçları veriyor.
Fransız medya kuruluşu Le Figora’da kaleme alınan bir makale Paris-Erivan hattına dair ilginç detaylar içeriyor. Yazıdaki iddialara göre Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Azerbaycan’ın Karabağ Operasyonu sırasında bazı adımlar atmak istemiş. Laçin Koridoru’nu yürüyerek geçmek, Azerbaycan için Avrupa’dan ortak bir kınama kararı çıkarılması talebi, Vatikan’dan açıklama beklentisi gibi başlıklar var.
İkinci haber ise Azerbaycan İstihbarat Servisi Başkanlığı’nın uluslararası medyaya yansıyan açıklamalarını içeriyor. Azerbaycan istihbaratına göre Fransa, Ermenistan’ı yeni bir savaşa hazırlıyor ve Bakü’nün ulusal güvenliğine zarar verecek bir casus ağı oluşturmaya çalışıyor. Parçaları birleştirdiğinizde belli ki Fransa, Ermenistan meselesinde yeni bir kapıyı zorluyor. Ayrıca, Ukrayna-Rusya savaşında takındığı tavır, Macron’un demeçleri ve Avrupa Birliği’nden tamamen ayrı telden çalmaları gözleri Paris’e çeviriyor. Öte yandan, Ermenistan üzerinden sergilenmek istenen oyun Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. (14)
03 Nisan 2024
Fransa Avrupa ve Dışişleri Bakanı Stéphane Séjourné, Salı günü Paris'te ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile düzenlediği ortak basın toplantısında Azerbaycan'ın Ermenistan'a karşı artan söyleminden duyduğu endişeyi dile getirdi.
Fransa Büyükelçisi tarafından yayınlanan videoda, "Bugün Azerbaycan'ın tehdit ettiği Ermenistan'ın toprak bütünlüğünden bahsettik. Ayrıca Azerbaycan söyleminin kontrolden çıktığı gerçeğinden ne kadar endişelendiğimizi de söyleyeyim." dedi. Ermenistan Olivier Decottignies on:
"Bakü'den de giderek artan sayıda sahte haber geldiğini görüyoruz ve Ermenistan'ı bir tırmanışın sorumluluğundan sorumlu tutma eğilimindeler, oysa Ermenistan muhtemelen dünyanın bu bölgesinde bundan kaçınmaya istekli ve çalışan tek ülke. Ve tüm bu propagandada, olanlara bakarsanız birçok ortak unsur görebiliyorum - Rusya Ukrayna'ya dayatıyor. Ve sevgili Antony, Bakü'deki COP29'dan altı ay önce buna aşırı dikkat edeceğimizi düşünüyorum," diye ekledi. (15)
03 Nisan 2024
Ege'de, Girit yakınlarında ve Doğu Akdeniz'deki her Türk savaş gemisi, Hindistan yapımı BRAHMOS süpersonik seyir füzesinin menzili içinde olacak. Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin 2023 yılında Yunanistan'a yaptığı ziyaret, Atina ile Yeni Delhi arasında bir işbirliği köprüsünün açılışını yaptı. Yabancı bir savunma medyasının yakın tarihli bir makalesinde, bugün iki ülkenin savunma sektöründe de olası işbirliğini tartıştığını yazdı.
Daha spesifik olarak, ünlü savunma dergisi The EurAsian Times yakın tarihli bir makalesinde şunları bildirdi : “Son zamanlarda Yunan medyası, Hindistan’dan gerçekten stratejik bir silah olan BRAHMOS SÜPERSONİK SEYİR FÜZESİ nin satın alınmasının yakın olduğuna inanıyor ve bu Yunanistan’ın TÜRK projeleriyle yüzleşmesine Ege ve Doğu Akdeniz de yardımcı olacak.”
Modi'nin ülkemize yaptığı ziyaretin, son 40 yılda bir Hindistan başbakanının Yunanistan'a yaptığı ilk ziyaret olduğunu ekliyor. Bu Şubat ayında Kyriakos Mitsotakis de bu jeste karşılık verdi ve Asya ülkesini ziyaret etti. (16)
10 Nisan 2024
Fransa'nın herkesin sahip olmak için can attığı bir askeri teçhizatı var ve Fransa bunu Ermenistan'a sağlıyor. Fransa'nın Ermenistan Büyükelçisi Olivier Decottignies bunu eski Twitter kullanıcısı X'te yazdı . Ve bu gönderiye ek olarak Fransız diplomat, üçü Ermenistan'a satılan Ground Master 200 de dâhil olmak üzere Fransız Thales şirketinin radarları hakkında bir makale yayınladı. (17)
26 Nisan 2024
Hindistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Randhir Jaiswal, Azerbaycan'ın Ermenistan'a silah teslimatı konusundaki eleştirilerine yanıt verdi. Jaiswal bir basın toplantısında, "Hem Ermenistan hem de Azerbaycan ile iyi ilişkilerimiz var, ancak bunun dışında savunma ihracatını teşvik etme politikamız var" dedi.
Daha önce Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Fransa, Hindistan ve Yunanistan'ın Ermenistan'ı silahlandırması sırasında ülkesinin boş yere bekleyemeyeceğini söylemişti. Jaiswal bir basın toplantısında, "Hem Ermenistan hem de Azerbaycan ile iyi ilişkilerimiz var, ancak bunun dışında savunma ihracatını teşvik etme politikamız var" dedi. (18)
29 Mayıs 2024
“Fransa, Ermenistan'a Sezar topçu bineklerinin tedarik edilmesi ihtimalinin derhal araştırılması çağrısında bulunuyor” başlıklı yazı, ilk izlenim olarak Fransız ve Ermeni lobisinin endişesini dile getiriyor. Söylendiği gibi, eğer daha fazla nefret edeniniz varsa, bu sizin önemli olduğunuzun ve eylemlerinizin görünür olduğunun bir işaretidir.
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki müzakerelerin gidişatı ve Azerbaycan'ın siyasi karizması dışarıdan dikkatle izlenmektedir. Hatta süreçler Azerbaycan'a yönelik nefreti çoktan artırdı. Ancak Bakü, Batı'nın diş gıcırdatmasından endişe duymuyor. Tam tersine Azerbaycan'ın başarısının ölçüsüdür. Ermenistan geçtiğimiz günlerde Thales'ten üç adet GM200 radarının satın alınmasına ilişkin bir sözleşme imzaladı ve MISTRAL 3 uçaksavar füze sistemlerinin temini konusunda görüşmeler sürüyor. Bu, Fransız Senatosunun raporunda belirtildi. (19)
07 Haziran 2024
Ermenistan Ekonomi Bakanlığı'ndan NEWS.am'e verilen bilgiye göre, Ermenistan Ekonomi Bakanı Gevorg Papoyan, Hindistan'ın Ermenistan Büyükelçisi Nilakshi Saha Sinha'yı Cuma günü kabul etti.
Muhataplar, Ermeni-Hindistan ticari ve ekonomik ilişkilerinin gelişmesini, tarım ve sanayi alanındaki işbirliklerinin genişletilmesini ele aldı. Bu bağlamda bakan, Hindistan'ın ileri teknolojisini kullanarak Ermenistan'da bir bakır dökümhanesi inşa etme seçeneğinin değerlendirilmesini önerdi. (20)
18 Haziran 2024
Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu'nun Salı günü açıkladığı, iki ülke arasındaki bir başka silah anlaşması kapsamında Fransa, CAESAR kundağı motorlu obüslerini Ermenistan'a satacak.
Lecornu, duyuruyu Ermeni mevkidaşı Suren Papikyan ile Paris'te "sıcak ve verimli" olarak nitelendirdiği toplantının ertesi günü X sosyal medya platformunda yaptı. Görüşmeler sırasında obüslerin alımına ilişkin sözleşmenin imzalandığını söyledi. Lecornu, Ermenistan'ın bu tür sistemlerden kaç tane satın alacağını ve bunun bedelini belirtmedi. Kendisi yalnızca sözleşmenin Fransız-Ermeni askeri ilişkilerinde “yeni ve önemli bir kilometre taşı” olduğunu ifade etti. Lecornu, "Ermenistan ile savunma ilişkimizi güçlendirmeye devam ediyoruz" diye yazdı. (21)
25 Haziran 2024
Türkiye ve Ermenistan dışişleri bakanları, iki devletin liderleri arasındaki yeni görüşmenin ardından bir hafta Salı günü telefonla görüştü. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, çağrıya ilişkin yaptığı kısa açıklamada, "Muhataplar, iki ülke arasında devam eden diyaloğun yanı sıra bölgesel gelişmelere ilişkin konuları ele aldılar" dedi.
Açıklamada, Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ve Türk mevkidaşı Hakan Fidan'ın da "Ermenistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin normalleşme sürecine" ve bu amaçla varılan "anlaşmaların uygulanmasına" değindikleri belirtildi.
2022'de varılan anlaşmalardan biri, Türkiye-Ermenistan sınırının Ermeni veya Türk diplomatik pasaportları ve üçüncü ülke vatandaşlarına açılması çağrısında bulunuyor. Üst düzey Türk diplomat Serdar Kılıç ile bu konuyu müzakere eden Ermeni yetkili Ruben Rubinyan, 11 Haziran gibi yakın bir tarihte, Ankara'nın, Erivan'ın aksine, bunu uygulamaya yönelik hiçbir adım atmadığını söyledi.
Türk liderler, normalleşme sürecinde daha fazla ilerleme kaydedilmesinin Azerbaycan'ın istediği Ermenistan-Azerbaycan barış anlaşmasının imzalanmasına bağlı olduğunu defalarca açıkça ifade etti. Ayrıca, Ermenistan'ın Azerbaycan'ın Nahcivan'daki dış bölgesine toprak dışı bir koridor açmasını da talep ettiler.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 18 Haziran'da yaptıkları telefon görüşmesinde süreci ele aldılar. Paşinyan'ın ofisi, her ikisinin de Türk-Ermeni anlaşmalarına bağlılıklarını "yeniden teyit ettiklerini" söyledi. (22)
KAYNAKLAR
(1) https://dergipark.org.tr/tr/pub/rumelide/issue/50485/656595#:~:text=Diplomasi%20dili%20bi%C3%A7imsel%20bir%20dildir,pek%20%C3%A7ok%20metin%20t%C3%BCr%C3%BC%20bulunr.
(2) https://massispost.com/2023/12/lavrov-claims-armenia-turning-away-from-russia/
(3) https://armenpress-am.translate.goog/en/article/1127232?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc
(4) https://en.armradio.am/2024/01/29/armenian-fm-adviser-to-irans-supreme-leader-discuss-bilateral-cooperation-regional-developments/
(5) https://www.shahidov.com/?p=16755
(6) https://www.panorama.am/en/news/2024/02/03/French-classroom-Military-Academy/2960032
(7) https://massispost.com/2024/02/armenia-diversifying-arms-suppliers-from-france-and-india/
(8) https://www.panorama.am/en/news/2024/02/23/Armenia-France/2968313
(9) https://www.panorama.am/en/news/2024/02/24/France-Russia-Armenia/2968834
(10)https://massispost.com/2024/02/france-ready-to-supply-short-to-long-range-missiles-to-armenia/
(11)https://massispost.com/2024/03/india-and-armenia-emerging-geostrategic-synergy/
(12)https://massispost.com/2024/03/armenia-orders-indian-advanced-towed-artillery-gun-system-reports/
(13)https://www.panorama.am/en/news/2024/03/30/National-Archives-of-India-Matenadaran/2983545
(14)HTTPS://WWW.TRTHABER.COM/HABER/GUNDEM/FRANSANİN-ERMENİSTANDAKİ-ADİMLARİ-HEDEF-TURKİYE-Mİ-848357
(15)https://www.panorama.am/en/news/2024/04/03/France-Armenia/2984877
(16)https://www.pentapostagma.gr/ethnika-themata/oplika-systimata/7232896_me-toys-brahmos-sta-heria-tis-elladas-kanena-toyrkiko
(17)https://news.am/eng/news/816807.html
(18)https://massispost.com/2024/04/india-responds-to-azerbaijans-criticism-over-delivery-of-weapons-to-armenia/
(19)https://www.azernews.az/analysis/226710.html
(20)https://news.am/eng/news/827827.html
(21)https://massispost.com/2024/06/armenia-signs-contract-to-acquire-caesar-howitzers-from-france/
(22)https://massispost.com/2024/06/armenian-and-turkish-foreign-ministers-discuss-ongoing-dialogue-and-regional-developments/
Kenan Mutlu Gürses