03 Temmuz 2024
ABD’nin Ortadoğu’daki varlığı, açık kaynaklarda on bir ülkede toplam kırk altı askeri üssü bulunduğunu bildirmektedir. Katar El-Udeyd, Es-Seyliye, Bahreyn 5. Filo, Kuveyt 3. Amerikan Ordu Karargâhı, Birleşik Arap Emirlikleri Ez-Zafra Hava Üssü. Suriye’de 18 askeri üsse sahip. Kısaca, Katar, Bahreyn, Kuveyt, Suudi Arabistan, BAE, Mısır, İsrail, Ürdün, Irak ve Umman da, Pentagon’a göre 54 bin ABD askeri bulunmaktadır. ABD 5. Filo’nun Hürmüz Boğazı, Süveyş Kanalı ve Babu’l Mendeb Boğazı’nda ki stratejik etkinliği ayrıca dikkat çekmektedir. Kuveyt Arifcan Kampı, Ali el-Salem ve Ahmed el-Cabir Hava Üssü, Buehring ile Vatansever Kampı, Umman Rafo Masirah, Rafo Thumrait, El-Musenne Hava Üssü’nde Amerikan askerlerinin sayısı ise tam olarak bilinmiyor.
2003’te Irak’ı işgal eden ABD’nin bu ülkede bilinen; Habanniye, Aynü’l Esed, Taci, Bağdat Havalimanı Victory, Beled, Kayarra gibi üslere sahip. Erbil Harir Hava Üssü, Mısır-Kahire, Ürdün Muvaffak el-Salti ve Suriye’de yarattığı kaos ortamında geniş alanda yer alan on sekiz üs dikkatlerden kaçmamalıdır. Bu arada Hindistan-ABD arasında imzalanan güvenlik işbirliği anlaşmaları ile Quad Dörtlü Güvenlik Diyaloğu, Hindistan, ABD ilişkilerinin nasıl da güçlendiği dikkat edilecek konulardan biridir.
ABD tarafından her geçen gün etrafımız sarılmaktadır. Dünyanın en büyük SOYKIRIMINI yapan ABD’nin 170 ülkede yaklaşık 800 sınır ötesi askeri üssü bulunuyor. Bu üslerde değişik kademelerde yine yaklaşık 200 bini aşkın personel görev yapıyor. Son beş yılda, özellikle Türkiye sınırlarındaki unsurlarını güçlendirmek için yoğun mesai harcıyor. Kimileri umursamaz tavır sergilemekte olsalar da, batı ve güneyden devam eden bu kuşatma, yakın gelecekte pratiğe dökülecek bir planın parçası olduğunu gösteriyor. PKK/SDG/PYD/YPG gibi terör unsurlarına devlet kurdurma çabası hedeflediği yolda ne kadar ilerlediğini gösteriyor.
Etrafımıza bakarsak;
GÜRCİSTAN; 1950’lerin başındaki Türkiye’nin küçük bir modelini yaşayan Gürcistan, 16 yıl önce verilen “Sizi NATO’ya alacağız” sözünün yerine getirilmesini bekliyor. NATO’ya girebilmek için ABD’nin neredeyse tüm operasyonlarına asker gönderen Gürcistan, Afganistan’daki en büyük 4. askeri birliğin sahibi idi. ABD, Rusya ile ipleri germemek için Gürcistan’ı NATO’ya almasa da, her an elinin altında hazır tutmayı ihmal etmiyor. 2018’deki çok uluslu bir tatbikatta ABD Gürcistan’a büyük bir yığınak yaptı ve gerektiğinde burayı bir üs olarak kullanabileceğini gösterdi. Resmi olarak ABD üssü bulunmayan ülkede, başta Vaziani askeri üssü olmak üzere Tiflis yakınlarındaki 4 askeri üs ABD ve NATO tarafından ‘eğitim’ amaçlı olarak kullanılıyor.
ERMENİSTAN; ABD’nin askerî üs bulundurmadığı 2 komşumuzdan biri. Rusya’nın ve de ABD’nin bölgedeki maşası olan Ermenistan, batı yanlısı eğilimleri olan Paşinyan’ı da Karabağ’ın hürriyet gazasında Rusya’ya kurban verdi. ABD’nin Ermenistan topraklarına en yakın birlikleri, Türkiye ve Ermenistan sınırına çok yakın olan Gürcistan’daki Akhalkalaki üssünde bulunuyor.
İRAN; ABD’nin Ermenistan gibi İran’da da askeri üssü bulunmuyor. Ama zaten ABD’nin burada bir üs bulundurmasına da gerek yok. Suriye, Irak, Yemen Filistin gibi en kritik bölgelerde ABD’nin çıkarlarına hizmet eden politikasını sürdürüyor. İran ve ABD, sokakta kavga eder gibi yapıp müdahale edenleri soyan hırsız kardeşler olarak yoluna devam ediyor.
SURİYE; 2014’teki Birleşik Ortak Görev Gücü-Doğal Kararlılık Harekâtı ile fiilen Suriye savaşına katılan ABD, 2017 yılına kadar ülkede 2 hava üssü ve 8 de kara üssü kurdu. Türkiye, çoğu gizli olan bu üsleri ifşa edince sert tepki gösteren ABD, buna rağmen sonradan 3 büyük üs daha kurdu. Zamanla bazı üsleri boşaltan ABD’nin bölgede bilinen 11 üssü var ve bu üslerde toplam 900 asker bulunuyor. Bu yılın başında ise, Ayn Divar üssünü kurmak için karar aldı ve harekete geçti. Türkiye sınırının hemen bitişinde ve Şırnak’ın Cizre ilçe merkezine sadece 3 km uzaklıktaki üs, İncirlik üssünün alternatifi olarak değerlendiriliyor. ABD, Ayn Divar üssüne yapacağı büyük sevkiyatları da İncirlik’ten değil, Erbil Havalimanı’ndan yapıyor. ABD, Suriye’deki üslerinin tamamında terör örgütü PKK ile birlikte hareket ediyor. ABD üslerinin Deyrizor ve Haseke de varlığı bilinirken, üslerin çoğunluğunun Suriye’nin kuzeydoğusunda ve petrol sahalarına yakın olması ayrıca dikkat çekiyor.
IRAK; ABD’nin, 2003 yılında tam olarak işgal ettiği Irak’ta 13 askerî üs kurdu. Bu üslerden hâlen aktif olan 9’unda 5 bin kadar asker bulunduruyor. Erbil Havalimanı, bunlar arasında en stratejik olanı. ABD, Suriye’deki PKK’lılara silah ve mühimmat desteğini Erbil ve Harir hava üssünden yapıyor. Bunlar, Al Anbar, Al Harir, Balad Hava Üssü, Habbaniya kampıdır. Buralar ayrıca Irak Kürt güçleri için eğitim üsleri olarak kullanılıyor..
YUNANİSTAN; Yunanistan’daki ilk askeri üssünü 1969’da Girit adasında açan ABD, o gün 14 askerle başladığı macerasını bugün ne kadar asker ve personelle yürütüyor? Soğuk savaş zamanlarında yapılan ikili anlaşma 2019’da güncellendi. ABD, Yunanistan’daki Stefanovicio, Larissa ve Alexandroupoli üslerinin altyapısının ABD’nin kullanımına açılmasını sağladı. Ayrıca Yunanistan, ABD’nin ülkedeki her askerî tesisi kullanmasına da onay verdi. Yani Yunanistan, ülke olarak tek parça bir ABD üssüne dönüştü. Girit’teki üs ABD’nin tek resmi üssü olarak görülse de, ABD Yunanistan’daki 6 kara, 10 deniz ve 15 hava üssünün tamamını kullanabiliyor. Afrika’dan kaydırılan silahlı İHA’ların da, Larissa üssünde olduğu biliniyor.
Son yıllarda ABD’nin askerî açıdan gözdesi olan ülkede büyük bir yığınak da söz konusu... Nisan ayında ABD ordusunun 1200 tekerlekli zırhlı aracı Yunanistan’a hibe etmesi için anlaşmaya varıldı. İşin daha da garibi, 20 bin asker taşıma kapasitesi bulunan bu araçlar, Türkiye sınırındaki Batı Trakya ve Ege adalarına yerleştirildi. Yunanistan, Türkiye’ye yakın olan 23 adadan 21’ini uluslararası anlaşmalara aykırı bir şekilde silahlandırdı. Yunan Komünist Parti lideri, silahlanmanın bununla da kalmadığını, ABD’nin Araxos Hava Üssü'nde yığınak yaptığını, Larisa hava sahasına insansız hava araçları yerleştirdiğini ve Dedeağaç'ta 30 helikopterleri tuttuğunu itiraf etti.
Geçtiğimiz günlerde de, ABD, Yunanistan’ın DEDEAĞAÇ bölgesine büyük bir askeri sevkiyat yaptı. ABD Donanmasına bağlı “Leroy A. Mendonca” adlı nakliye gemisi, çok sayıda tank ve zırhlı araç dolu yüküyle DEDEAĞAÇ Limanı’na yanaştı. Dönüşümlü konuşlandırılacak yeni birlikleri getiren gemiden, M1A2 Abrams tankları, M2 Bradley zırhlı araçları çıktı. Limanda sergilendi. Yunan medyası DEDEAĞAÇ’A “Ege’nin Suda”sı adını taktı. ABD’nin kurdukları ve kurmakta olduğu;İskiri Erken Uyarı Üssü, Salamis Deniz Üssü, Kastelli, Kaşamata ve Andravida Hava Üssü, DEDEAĞAÇ (Türkiye’ye 40 km. uzaklıkta) Yanuli Karargâhı, Litohoro Atış Talim Sahası, Yeorgula Karargâhı, Larissa Hava Üssü, Stefanovicio ile Alexandroupoli Hava Üsleri, Girit Adası’ndaki ABD Suda Deniz Üssü genişletilirken, Yeorgula karargâhı da ABD kullanımına verildi. Ayrıca bu üslerin yanı sıra NATO üslerinde de ABD’nin önemli güçleri bulunuyor. Bunlar; Selanik’teki NATO hızlı mukabele birliklerinin konuşlu olduğu Kılkış şehrindeki 71’nci Hava Aracı Tugayı, NATO nükleer silahlarının bulunduğu Araksos’taki hava üssü, NATO deniz unsurlarına hizmet sağlayan Salamis Deniz Üssü ve ABD ile ortak kullanımdaki Suda Hava ve Deniz Üssü de NATO’nun Yunanistan’da konuşlandığı yerler arasında. (I)
GKRY; ABD, Kıbrıs Rum Kesimi’nde bulunan ve İngiltere’nin yönettiği Lakatamia, Akrotiri ve Troödos üslerini uzun zamandır kullanıyor. Fakat 2020 yılının başlarında kendine ait bir üs kurmak için harekete geçti. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Savunma Bakanı Angelides, ülkesi için büyük bir müjde olan bu haberi basına duyururken, ABD ordusuna ait bir görev gücünün güneyde konuşlandığını, ancak bu askerlerin görevinin tamamen insani nitelikte olduğunu söylemekle yetindi. 500 Amerikan askerinin Güney Kıbrıs’ta ne gibi bir ‘İnsani görevde bulunacakları”, muhtemelen yakın zamanda ortaya çıkacak.
BULGARİSTAN; ABD’nin, 2006 yılında yaptığı askerî iş birliği anlaşmasından bu yana Bulgaristan’da 4 askerî üssü bulunuyor. Bu üslerde 15 yıldır toplam 2500 asker görev yapıyor. Geçtiğimiz ekim ayında yapılan yeni bir anlaşma ise, Bulgaristan’ın stratejik önemini artırdığını gösteriyor. ABD, iki ülke arasında imzalanan 10 yıllık Savunma İşbirliği Yol Haritası kapsamında Bulgaristan'a 2500 asker daha göndererek mevcut kuvvetlerini ikiye katlamayı planlıyor. Bulgaristan ayrıca 2024'te ABD’den sekiz adet F-16 teslim alacak. (2)
Bulgaristan Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre ABD’ye ait bazı mühimmatlar Bulgaristan ve Romanya’ya taşınacak. Bu taşıma Bulgar-Amerikan eğitimine katılmak üzere Yunanistan’dan Bulgaristan’a demiryolu ile yapılacak. Askeri teçhizat, her iki ülkedeki ABD askeri oluşumlarının katılımıyla ortak eğitimin tamamlanmasının ardından Romanya ve Bulgaristan’dan Yunanistan’a aynı güzergâhtan geri dönecek.
ROMANYA; Yapılan açıklamalara göre Ukrayna ordusuna askeri tedariklerin Köstence’de Romanya Hava Kuvvetleri’nin 57. Hava Üssü ‘Mihail Kogalniceanu’ Nato askeri üssünün genişletilmesiyle birlikte bölgenin 2040 yılına kadar Avrupa’nın en büyük NATO üssü niteliği taşıyabileceği bildirildi. Bu tesislerde, savaş uçakları için pist, kontrol kulesi, radar navigasyon sistemi, uçak simülatörlü uçuş eğitim merkezi, idari sosyal binalar. NATO askerlerinin aileleri için okul, alışveriş merkezi, restoran ve hastane ile proje gerçekleştirilecek. Bu NATO şehrinin ittifaka bağlı 10 bin askere de ev sahipliği yapması düşünülüyor. Ayrıca Romanya, ABD ile birlikte Bükreş’e yaklaşık 90 kilometre mesafede 6 küçük modüler reaktör inşa etmeye hazırlanıyor. Reaktörler 46.000 eve enerji sağlayacak, kısmen ABD tarafından finanse edilen 6 milyar dolarlık yatırımla 4.000 kişiye istihdam yaratacak. Bulgaristan Parlamentosu, Kozloduy nükleer santralinde iki yeni nükleer reaktörün inşası için de ABD ile yapılan anlaşmayı onayladı. (3)
KAYNAKLAR:
(I) https://www.barandergisi.net/abdden-yunanistan-bulgaristan-ve-romanyaya-buyuk-askeri-sevkiyat
(2) https://www.gzt.com/gercek-hayat/etrafimiz-abd-tarafindan-sariliyor-3593667
(3) https://www.barandergisi.net/abdden-yunanistan-bulgaristan-ve-romanyaya-buyuk-askeri-sevkiyat
Kenan Mutlu Gürses